۱۳۸۹/۱۲/۲۳ | | محمدرضا جهان مهین -
آيين عيد نوروز در كاشان و نوش آباد
نوروز، از جشن‌هاي باستاني ايرانيان و مهم ترين و بزرگ ترين جشن ها به شمار مي آيد كه اين عيد در هر شهري طبق آيين و مراسم هاي خاصي برگزار مي شود.
نوروز روز نو، طراوت و حيات مجدد است كه با فرا رسيدن آن زندگي را شروع و آغاز ديگري را معنا مي بخشد.
مردم كاشان و نوش آباد از يك ماه قبل از عيد نوروز به تميز كردن خانه و اصطلاحا خانه تكاني مي پردازند.
مردم اين مناطق و اطراف آن ماه‌هاي سال را سي روز حساب مي‌كنند و يك سال را سيصد و شصت روز و حساب پنج‌روز باقيمانده را جدا نگه مي‌دارند و آن‌را پنجه مي‌نامند. به اين ترتيب، بيست و پنجمين بهمن ماه تقويم رسمي شب اول اسفند است كه آن را شب ' اسپند رعيتي' مي‌نامند. اهالي كاشان در شب اسفند، براي شام پلو ماهي با كوكو مي‌پزند و پنير و ماست نيز بر سر سفره براي شگون مي‌گذارند. معتقدند در اين شب نبايد تخم مرغ خورد و بايد آن را در خانه نگاه داشت.
مغازه داران در اين شب چراغاني مي‌كنند كه در بين تزيين مغازه هاي سبزي فروشي بسيار زيبا و ديدني است.
آجيل‌فروشان براي اسبندي آجيل درست مي‌كنند و خوردن اين آجيل در اين شب رسم است.
تخمه هندوانه محبوبي از آجيل هاي عيد نوروز خانواده هاي كاشاني است. مردان كاشاني درفصل تابستان ترجيح مي دهند هنداونه محبوبي بخرند و به خانه بياورند تا پس از مصرف خانواده، تخمه آن را جدا، شسته و براي پذيرايي سال نو ذخيره كنند.
كدبانوهاي خانواده در آستانه عيد نوروز، تخمه ها را با نمك، آب ليمو و زردچوبه معطر مي كنند و با مهارت خاص خود آن را درست مي كنند.
تخمه هاي بوداده ، به عنوان يكي از اقلام آجيل با ديگر تنقلات مثل نخودچي، تخمه كدو، پسته و فندق، مخلوط و براي پذيرايي از ميهمان آماده مي شود.
هم چنين حدود 10 روز مانده به عيد، سبزه را كه معمولا از گندم، عدس، ماش و يا تخم‌شاهي تهيه شده روي سيني در سفره هفت سين استفاده كنند.
هنگام مراسم تحويل سال همه خانواده با شور و شوق خاصي سفره هفت سين را با سبزه،سيب، سكه،
سمنو، سماق سير، سنجد و سركه و با آينه، شمعدان ، شمع ، قرآن كريم، ماهي سرخ ، سبزه ، تخم مرغ رنگ كرده، كاسه آب ، نقل و نبات و شيريني مي آرايند.
پيش از تحويل سال معمولا همه مسافران به خانه بازمي‌گردند و بر اين باورند كه همه اعضاي خانواده در زمان تحويل سال بايد به خانه بزرگ خانواده بروند.
هنگام تحويل سال همه دور سفره گردهم مي آيند و پس از تحويل سال بزرگ خانواده با دعاي تحويل سال و تفالي به كتاب حافظ سال جديد را شروع مي كنند.
نويسنده كتاب مردم شناسي آران و بيدگل، در بخش مراسم شب عيد اين شهرستان افزوده است: آيين عيد نوروز در اين شهرستان از شب اول اسفند در خانواده ها اجرا مي شد در اين شب بچه ها خيلي خوشحال و شادمان بودند و از صبح تا شب چيزي نمي خوردند تا شب پلو بخورند.
'محسن نيازي' ادامه داده است: در زمان قديم در طول سال فقط يك شب مردم غذاي شان برنج بوده است و آن را هم در شب عيد نوروز يا شب اول اسفند طبخ مي كردند.
به گفته وي، براي پخت پلو از صبح بچه ها و بزرگترها هيزم جمع مي كردند و در چاله كوچكي مي ريختند سپس دور آن را آجر مي چيدند و ديگ بزرگي را روي آن مي گذاشتند تا برنج را روي آن دم كنند و ديگ ديگري يا برمه اي براي خورشت آماده مي كردند.
محتوي خورشت در بيشتر مواقع نخود بود كه همراه با اسفناج پخته مي شد و در آخر نيز با كشمش و دارچين و در برخي مواقع با تخم مرغ تزيين مي شد.
در اين شب به تازه عروسان نيز هديه مي هند كه اين شب يا شب اول اسفند بود و يا شب عيد كه برخي از خانواده ها سهم برنج و روغن خود را براي خانواده عروس مي بردند و در كنار هم مي خوردند.
البته در قديم ازدواج ها فاميلي بود و يك طايفه دور هم جمع مي شدند در اين شب نوعي مراسم به نام حنا بندان نيز برگزار مي شد و براي روز عيد دست و پا و سرشان را حنا مي گرفتند.
مراسم اسفندي در آران و بيدگل در شامگاه روز 25 بهمن ماه كه به شب اسفند رعيتي موسوم بود حتما بايد پلو بپزند.
كسي كه شاگرد يا كارگراني داشتند براي مراسم شب اسفند مقداري برنج و روغن به كارگران شان مي دادند.
كساني كه زن عقد كرده داشتند طي مراسم خاصي هدايايي مقداري برنج و روغن و سبزي و بسته به وضعيت مالي خانواده داماد قطعه اي طلا يا پارچه يا كفش به عنوان اسفندي براي همسر عقدي شان مي فرستادند و هداياي مورد نظر بر روي تخته چوبي قرار مي گرفت و سپس مردي آن را بر روي سر مي گرفت و همراه با يك گوسفند زنده به خانه عروس مي بردند.
مراسم سيزده بدر در روز سيزده فروردين هم در اين مناطق طبق آييني برگزاري مي شود.
در اين روز هركس تازه عروسي داشت چادري سفيد به سر او مي كردند و به يك زيارتگاه يا امامزاده مي بردند و اين روز را با رفتن به دشت چمن زار سپري و تعطيلات عيد نوروز را به پايان مي رساندند.
مردم كاشان و نوش آباد از يك ماه قبل از عيد نوروز به تميز كردن خانه و اصطلاحا خانه تكاني مي پردازند.
مردم اين مناطق و اطراف آن ماه‌هاي سال را سي روز حساب مي‌كنند و يك سال را سيصد و شصت روز و حساب پنج‌روز باقيمانده را جدا نگه مي‌دارند و آن‌را پنجه مي‌نامند. به اين ترتيب، بيست و پنجمين بهمن ماه تقويم رسمي شب اول اسفند است كه آن را شب ' اسپند رعيتي' مي‌نامند. اهالي كاشان در شب اسفند، براي شام پلو ماهي با كوكو مي‌پزند و پنير و ماست نيز بر سر سفره براي شگون مي‌گذارند. معتقدند در اين شب نبايد تخم مرغ خورد و بايد آن را در خانه نگاه داشت.
مغازه داران در اين شب چراغاني مي‌كنند كه در بين تزيين مغازه هاي سبزي فروشي بسيار زيبا و ديدني است.
آجيل‌فروشان براي اسبندي آجيل درست مي‌كنند و خوردن اين آجيل در اين شب رسم است.
تخمه هندوانه محبوبي از آجيل هاي عيد نوروز خانواده هاي كاشاني است. مردان كاشاني درفصل تابستان ترجيح مي دهند هنداونه محبوبي بخرند و به خانه بياورند تا پس از مصرف خانواده، تخمه آن را جدا، شسته و براي پذيرايي سال نو ذخيره كنند.
كدبانوهاي خانواده در آستانه عيد نوروز، تخمه ها را با نمك، آب ليمو و زردچوبه معطر مي كنند و با مهارت خاص خود آن را درست مي كنند.
تخمه هاي بوداده ، به عنوان يكي از اقلام آجيل با ديگر تنقلات مثل نخودچي، تخمه كدو، پسته و فندق، مخلوط و براي پذيرايي از ميهمان آماده مي شود.
هم چنين حدود 10 روز مانده به عيد، سبزه را كه معمولا از گندم، عدس، ماش و يا تخم‌شاهي تهيه شده روي سيني در سفره هفت سين استفاده كنند.
هنگام مراسم تحويل سال همه خانواده با شور و شوق خاصي سفره هفت سين را با سبزه،سيب، سكه،
سمنو، سماق سير، سنجد و سركه و با آينه، شمعدان ، شمع ، قرآن كريم، ماهي سرخ ، سبزه ، تخم مرغ رنگ كرده، كاسه آب ، نقل و نبات و شيريني مي آرايند.
پيش از تحويل سال معمولا همه مسافران به خانه بازمي‌گردند و بر اين باورند كه همه اعضاي خانواده در زمان تحويل سال بايد به خانه بزرگ خانواده بروند.
هنگام تحويل سال همه دور سفره گردهم مي آيند و پس از تحويل سال بزرگ خانواده با دعاي تحويل سال و تفالي به كتاب حافظ سال جديد را شروع مي كنند.
نويسنده كتاب مردم شناسي آران و بيدگل، در بخش مراسم شب عيد اين شهرستان افزوده است: آيين عيد نوروز در اين شهرستان از شب اول اسفند در خانواده ها اجرا مي شد در اين شب بچه ها خيلي خوشحال و شادمان بودند و از صبح تا شب چيزي نمي خوردند تا شب پلو بخورند.
'محسن نيازي' ادامه داده است: در زمان قديم در طول سال فقط يك شب مردم غذاي شان برنج بوده است و آن را هم در شب عيد نوروز يا شب اول اسفند طبخ مي كردند.
به گفته وي، براي پخت پلو از صبح بچه ها و بزرگترها هيزم جمع مي كردند و در چاله كوچكي مي ريختند سپس دور آن را آجر مي چيدند و ديگ بزرگي را روي آن مي گذاشتند تا برنج را روي آن دم كنند و ديگ ديگري يا برمه اي براي خورشت آماده مي كردند.
محتوي خورشت در بيشتر مواقع نخود بود كه همراه با اسفناج پخته مي شد و در آخر نيز با كشمش و دارچين و در برخي مواقع با تخم مرغ تزيين مي شد.
در اين شب به تازه عروسان نيز هديه مي هند كه اين شب يا شب اول اسفند بود و يا شب عيد كه برخي از خانواده ها سهم برنج و روغن خود را براي خانواده عروس مي بردند و در كنار هم مي خوردند.
البته در قديم ازدواج ها فاميلي بود و يك طايفه دور هم جمع مي شدند در اين شب نوعي مراسم به نام حنا بندان نيز برگزار مي شد و براي روز عيد دست و پا و سرشان را حنا مي گرفتند.
مراسم اسفندي در آران و بيدگل در شامگاه روز 25 بهمن ماه كه به شب اسفند رعيتي موسوم بود حتما بايد پلو بپزند.
كسي كه شاگرد يا كارگراني داشتند براي مراسم شب اسفند مقداري برنج و روغن به كارگران شان مي دادند.
كساني كه زن عقد كرده داشتند طي مراسم خاصي هدايايي مقداري برنج و روغن و سبزي و بسته به وضعيت مالي خانواده داماد قطعه اي طلا يا پارچه يا كفش به عنوان اسفندي براي همسر عقدي شان مي فرستادند و هداياي مورد نظر بر روي تخته چوبي قرار مي گرفت و سپس مردي آن را بر روي سر مي گرفت و همراه با يك گوسفند زنده به خانه عروس مي بردند.
مراسم سيزده بدر در روز سيزده فروردين هم در اين مناطق طبق آييني برگزاري مي شود.
در اين روز هركس تازه عروسي داشت چادري سفيد به سر او مي كردند و به يك زيارتگاه يا امامزاده مي بردند و اين روز را با رفتن به دشت چمن زار سپري و تعطيلات عيد نوروز را به پايان مي رساندند.
توجه: این پایگاه اینترنتی به صورت شخصی اداره می شود.